MAYNILA – Ang hydrangea (kilala bilang 繡球花 sa Tsina), isa sa pinakapaboritong ornamental na palumpong sa buong mundo, ay patuloy na bumibighani sa mga hardinero at florista dahil sa taglay nitong ningning, laki, at natatanging kakayahan na baguhin ang kulay depende sa kemistri ng lupa. Ngunit ayon sa mga eksperto sa botanika at paghahardin, ang pag-abot sa pinakamagandang potensyal ng bulaklak na ito—mula sa malusog na paglago hanggang sa matitingkad na kulay—ay nangangailangan ng masusing pag-unawa sa pangangailangan ng iba’t ibang uri nito at tiyak na pangangalaga.
Mga Uri at Pangunahing Pangangailangan
Ang Hydrangea spp. ay binubuo ng ilang pangunahing uri, bawat isa ay may kani-kanilang natatanging katangian at pruning na pangangailangan, isang kritikal na aspeto na madalas hindi nauunawaan ng marami.
1. Hydrangea Macrophylla (Bigleaf Hydrangea): Kilala sa malalaki at bilog na mophead o patag na lacecap na bulaklak. Ang uri na ito ang pinakakilala sa pagbabago ng kulay—niging asul sa maasim na lupa (pH 7.0).
2. Hydrangea Paniculata (Panicle Hydrangea): Nagtatampok ng hugis-kono (conical) na bulaklak. Hindi sensitibo sa pH ng lupa, karaniwang nagsisimula sa puti at nagiging pink o pula habang tumatanda. Lubos itong matibay sa malamig na klima.
3. Hydrangea Arborescens (Smooth Hydrangea): Karaniwang puti, tulad ng popular na ‘Annabelle’ variety. Ito ay lubos na matibay at madaling alagaan.
4. Hydrangea Quercifolia (Oakleaf Hydrangea): Pinahahalagahan dahil sa dahon nitong hugis-oak at magandang kulay tanso o pula tuwing taglagas.
Lupa, Tubig, at Ilaw: Ang Tatlong Haligi
Inirerekomenda ng mga hortikulturista na itanim ang hydrangea sa lokasyong nakakatanggap ng bahagyang sikat ng araw hanggang sa bahagyang lilim, kung saan nakukuha nito ang sikat ng araw sa umaga at proteksyon mula sa matinding init ng hapon. Ito ay upang maiwasan ang paninilaw o pagkasunog ng mga dulo ng dahon.
Kinakailangan ng hydrangea ang malusog na pagtutubig, lalo na sa unang taon ng pagtatanim. Sa panahon ng tagtuyot, mahalaga ang pagdidilig nang malalim, dalawa hanggang tatlong beses linggu-linggo. Ang paggamit ng mulch (balat ng kahoy o dayami) na may kapal na 5–8 sentimetro ay susi rin upang mapanatili ang moist sa lupa at maprotektahan ang ugat.
Para sa masaganang pamumulaklak at malusog na dahon, iminumungkahi ang paggamit ng slow-release na balanseng pataba (e.g., 10-10-10) tuwing tagsibol. Para sa H. Macrophylla, ang pagdaragdag ng high-phosphorus na pataba sa kalagitnaan ng tag-init ay makakatulong sa pagpapalaki ng bulaklak.
Ang Sining ng Tamang Pagpuputol (Pruning)
Ang wastong pruning ay kritikal, at nag-iiba ito depende sa kung “old wood” o “new wood” namumulaklak ang uri ng hydrangea:
| Uri ng Hydrangea | Namumulaklak sa | Kailan Mag-Prune |
|—|—|—|
| H. Macrophylla (Bigleaf) | Lumang sanga (Old Wood) | Kaagad pagkatapos mamulaklak; iwasan ang pagputol nang malaki sa taglamig. |
| H. Paniculata (Panicle) | Bagong sanga (New Wood) | Huling bahagi ng taglamig o maagang tagsibol upang hikayatin ang malakas na paglago. |
| H. Arborescens (Smooth) | Bagong sanga (New Wood) | Maaaring putulin nang malaki sa huling bahagi ng taglamig. |
Pagbabago ng Kulay: Kontrolin ang pH
Ang pinakakaakit-akit na katangian ng H. Macrophylla ay ang pagkontrol sa kulay ng bulaklak sa pamamagitan ng pagmamanipula sa pH level at pagkakaroon ng aluminum sa lupa.
- Asul na Bulaklak: Mangangailangan ng maasim na lupa (pH 5.2–5.5) upang maging available ang aluminum. Maaaring magdagdag ng aluminum sulfate.
- Pink na Bulaklak: Nangangailangan ng alkalina na lupa (pH 6.5–7.0). Maaaring magdagdag ng lime (apog) upang itaas ang pH.
Mahalagang sukatin muna ang pH ng lupa bago magdagdag ng amendments. Ang proseso ng pagbabago ng kulay ay maaaring tumagal ng ilang buwan at mas epektibo kapag nagsimula sa tagsibol.
Pag-iwas sa Peste at Sakit
Bagaman matibay ang hydrangea, maaari itong dapuan ng aphids at spider mites. Mahalaga ang regular na pag-iinspeksyon at pagtiyak ng sapat na bentilasyon upang maiwasan ang powdery mildew (puting pulbos sa dahon) at leaf spot. Ang tamang drainage ay lubos na mahalaga upang maiwasan ang root rot, na karaniwang sanhi ng overwatering.
Sa pag-unawa at tamang aplikasyon ng mga pamamaraang ito, ang mga hardinero ay makakapagtamasa ng mga nakamamanghang at matitingkad na kulay ng hydrangea, na nagdaragdag ng kakaibang kagandahan sa anumang hardin o floral arrangement.